• Kobiety Biznesu
  • Kobiety Showbiznesu
  • Ikony
  • Warto odwiedzić
  • Warto mieć
  • Biznes
  • Newsy
  • Kontakt
  • Regulamin
Sukces jest kobietą!
  • Kobiety
    • Anna Belda: Daję Pacjentom dobrą energię
    • Aleksandra Bacańska: Zawsze pamiętajmy o celu!
    • Irena Kurdziel: Konsekwencja i jeszcze raz konsekwencja!
    • Natalia Szroeder ambasadorką Czujesz Klimat? Rossmanna
    • Backstage #ToTylkoPłeć: Agnieszka Kośnik-Zając
    • Kobiety Showbiznesu
    • Kobiety Biznesu
    • Ikony
  • Biznes
    • Jak angażują się pracownicy?
    • Jak skandynawscy pracodawcy inspirują ludzi
    • Polki przepracowane i pragnące zmian
    • Bądźmy dobrzy dla siebie i innych ludzi!
    • Czego spodziewać się w światowej gospodarce
    • W teorii
    • W praktyce
  • Dla Ciebie
    • Prosty sposób na poprawę zdrowia i urody
    • Owocny dzień zacznij od śniadania
    • Ile soli w diecie niemowląt i małych dzieci?
    • Czyste miasta dzięki rowerom to realna przyszłość
    • Nieswoiste choroby zapalne jelit: dobre zmiany w leczeniu
    • Moda
    • Design
    • Zdrowie
    • Uroda
  • Warto
    • Irak na trudnej drodze do odbudowy
    • Dlaczego Polacy pokochali mini zoo?
    • Bigoreksja: kiedy dotyka mężczyzn?
    • Jak żyć lepiej, będąc singlem?
    • Dla samotnych seniorów „nadzieja” to drugi człowiek
    • Warto mieć
    • Warto odwiedzić
    • Warto przeczytać
  • Newsy
    • Jedz kamczatkę przez cały rok
    • Inteligencja i życiowy sukces to sprawka genów?
    • GASTROTARGI SMAKKi już w marcu w Warszawie
    • A ty znasz swoje prawa konsumenta?
    • Czy tzw. roślinne mięso jest zdrowe?
    • Wydarzenia
    • Ciekawostki
  • Więcej
    • Kontakt
    • Regulamin
  • Facebook

  • RSS

Warto przeczytać

Zmiany klimatu wpływają na koewolucję drzew

Zmiany klimatu wpływają na koewolucję drzew
Karol Pisarski
2 lutego 2022

W ostatnich dekadach obserwuje się zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski. Niewykluczone, że wraz ze świerkiem znikną niektóre gatunki owadów żerujących na tym drzewie. A tak przynajmniej było podczas zmian klimatu w czasie ostatniego zlodowacenia – wynika z nowych badań.

„Zmiany klimatyczne są ważnym motorem ewolucji i mają duży wpływ na kształtowanie się bioróżnorodności. Wraz ze zmianami klimatycznymi zmienią się zasięgi występowania wielu roślin. A to zmusza też wiele gatunków z nimi związanych – choćby owadów – do migracji wraz ze swoimi roślinami żywicielskimi. Długotrwała izolacja rozdzielonych w trakcie migracji populacji może doprowadzić do specjacji i powstania nowych gatunków” – mówi w rozmowie z PAP Jakub Goczał, doktorant z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Wiedza o przeszłości gatunków, które zasiedlają Polskę i o tym, jak dawniej reagowały one na zmiany klimatu, pozwala lepiej przewidywać możliwe konsekwencje nadchodzących zmian klimatu. Dlatego Jakub Goczał wraz z zespołem badał, jak dynamiczne zmiany klimatu w okresie ostatniego zlodowacenia wpływały na koewolucję świerka pospolitego i związanego z tym gatunkiem drzewa roślinożernego chrząszcza żerdzianki krawiec.

Publikacja na ten temat ukazała się w „Scientific Reports”. Badania zostały sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu Preludium.

„Czas zlodowaceń plejstoceńskich był okresem dynamicznych zmian klimatu. W trakcie ostatniego zlodowacenia, postępujący ze Skandynawii lodowiec zmusił wiele gatunków drzew do wycofania się ze swoich pierwotnych obszarów występowania. Te gatunki przetrwały zwykle na niewielkich obszarach, np. w dolinach górskich aż do czasu, kiedy warunki klimatyczne stały się dla nich bardziej korzystne” – opowiada Jakub Goczał.

Jak wyjaśnia, podobne było ze świerkiem. Choć kilkadziesiąt tysięcy lat temu zasięg świerka był zwarty i obejmował znaczną część środkowej Europy, to w trakcie ostatniego zlodowacenia – drzewo było w stanie przetrwać tylko w dwóch rejonach zwanych refugiami glacjalnymi. Jeden z nich to obszar Alp i Karpat, a drugi znajdował się w europejskiej część Rosji. Te rozdzielone przez lodowiec populacje świerka nie miały ze sobą kontaktu przez tysiące lat. Kiedy jednak klimat w holocenie się ocieplił – rozpoczęła się rekolonizacja, świerk z obu refugiów zaczął powiększać zasięg występowania, a rozdzielona populacja północna i południowa ponownie się spotkały w rejonie Puszczy Białowieskiej.

Choć historia migracji świerków była już wcześniej stosunkowo dobrze poznana, to nie było wiadomo, jak wpłynęła ona na ściśle związane z tym gatunkiem drzewa zwierzęta. Teraz takie dane się pojawiły.

„Skupiliśmy się na dużym chrząszczu rozwijającym się w drewnie świerków – żerdziance krawiec. Zbadaliśmy osobniki tego chrząszcza z niemal całego obszaru jego występowania, od Alp i Karpat przez Skandynawię, Syberię, aż do Japonii. Wykorzystaliśmy markery morfologiczne i genetyczne do opisania struktury geograficznej owada” – opowiada naukowiec. Badano więc, jak chrząszcze z różnych regionów różnią się pod względem genetycznym oraz pod względem budowy zewnętrznej, a następnie przeanalizowano różne scenariusze ewolucyjne i wybrano taki, który najlepiej tłumaczył uzyskaną strukturę zmienności geograficznej.

„Udało nam się pokazać, że żerdzianka migrowała wraz ze świerkiem w okresie zlodowacenia i przetrwała wraz z nim w dwóch izolowanych rejonach, co doprowadziło do specjacji i powstania dwóch różnych podgatunków. Kiedy klimat się poprawił, owad wraz ze świerkiem opanowywał nowe tereny, aż ok. 9 tys. lat temu doszło do ponownego spotkania rozdzielonych populacji w północnowschodniej Polsce, w okolicach Puszczy Białowieskiej” – opowiada rozmówca PAP.

Tam gatunki z refugium południowego i północnego zaczęły się ze sobą krzyżować. Choć tysiące lat izolacji sprawiły, że rozdzielone populacje wyraźnie się zróżnicowały, to okres ten był zbyt krótki by powstały odrębne gatunki niemogące się ze sobą krzyżować.

Goczał dodaje, że wnioski z tych badań wskazują, że zanik na danym obszarze nawet jednego, nieistotnego z pozoru gatunku rośliny, może pociągać za sobą efekt domina i wpływać na całe ekosystemy oraz na przebieg procesów ewolucyjnych.

„Świerk pospolity to gatunek szczególnie narażony na przyszłe zmiany klimatu” – mówi badacz i tłumaczy, że drzewo to preferuje chłodne i wilgotne siedliska i związane jest z klimatem kontynentalnym. O ile podczas zlodowacenia klimat był dla świerka zbyt zimny, o tyle teraz staje się on zbyt ciepły. „W ostatnich latach obserwujemy znaczne zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski” – mówi badacz. Dodaje, że świerkowi szkodzą nie tylko rosnące średnie temperatury, ale i związany z suszami obniżający się poziom wód gruntowych, bo drzewa te mają płytki (tzw. talerzowy) system korzeniowy.

Jeśli z terenu Polski zniknie świerk, wraz z nim zabraknie prawdopodobnie wielu innych organizmów.

Dziś – podsumowuje Goczał – ze świerkiem jest związanych co najmniej kilkaset różnych gatunków zwierząt, głównie owadów. Część z nich będzie w stanie znaleźć sobie zastępczy gatunek, na którym może żerować. Ale jest też grupa organizmów na tyle wyspecjalizowanych, że bez świerka sobie nie poradzi i razem z nim zniknie z danego terenu. Chodzi nie tylko o owady, ale i np. odżywiające się nimi ptaki. Należy do nich np. zagrożony dzięcioł trójpalczasty, dla którego podstawą pożywienia są owady mieszkające w obumarłych świerkach. Zniknięcie jednego gatunku, jak domino, może pociągnąć nowe zmiany w kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego.

„Kluczowym czynnikiem, który wpływa na szansę przystosowania się gatunków do zmian klimatycznych, jest tempo tych zmian. My badaliśmy zmiany historyczne, które zachodziły znacznie wolniej niż teraz. Tempo obecnych zmian klimatycznych jest bezprecedensowo szybkie. Wiele gatunków ma za mało czasu, by do tych zmian się dostosować” – zwraca uwagę naukowiec. Może się to więc wiązać z o wiele większymi zmianami w ekosystemach i znacząco wpływać na procesy ewolucyjne.

Nauka w Polsce – PAP, Ludwika Tomala, lt/ zan/

Related Itemsjak zmienia się klimatklimatocieplenie klimatuPolecanezmiany klimatu
Warto przeczytać
2 lutego 2022
Karol Pisarski

Related Itemsjak zmienia się klimatklimatocieplenie klimatuPolecanezmiany klimatu

More in Warto przeczytać

Irak na trudnej drodze do odbudowy

Michal Karas21 marca 2023
Read More

Bigoreksja: kiedy dotyka mężczyzn?

Dagna.Starowieyska17 marca 2023
Read More

Jak żyć lepiej, będąc singlem?

Zofia Kicińska16 marca 2023
Read More

Dla samotnych seniorów „nadzieja” to drugi człowiek

Magda Dzik-Kordas13 marca 2023
Read More

Dzień Kobiet: uchodźczynie, a nie uchodźcy

Michal Karas9 marca 2023
Read More

Dzień Kobiet: „Kręgi kobiet”, weekend na Mazurach

Sylwia Cukierska8 marca 2023
Read More

Żyj tak, by starczyło ci czasu na życie

Karol Pisarski8 marca 2023
Read More

Janka Kaempfer Louis: „Adieu Varsovie”

Dagna.Starowieyska7 marca 2023
Read More

Uwierz w to, że masz prawo pragnąć!

Ela Prochowicz7 marca 2023
Read More
Scroll for more
Tap

Polecane

  • Jak angażują się pracownicy?
    W praktyce15 marca 2023
  • Jak skandynawscy pracodawcy inspirują ludzi
    W praktyce14 marca 2023
  • Polki przepracowane i pragnące zmian
    W praktyce13 marca 2023

Facebook

Copyright © 2015 PressFactory Sp. z o.o., Stworzone przez G-marketing Regulamin

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Rozumiem Dowiedz się więcej
Prywatność i polityka ciasteczek

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT