• Kobiety Biznesu
  • Kobiety Showbiznesu
  • Ikony
  • Warto odwiedzić
  • Warto mieć
  • Biznes
  • Newsy
  • Kontakt
  • Regulamin
Sukces jest kobietą!
  • Kobiety
    • AnnaBaginska poziom
      Anna Bagińska w kampanii #JestemPewna!
    • B01A7508 Donata poziom
      Donata Ignaszak: Biblia inspiruje mnie każdego dnia!
    • NataliaS poziome
      Natalia Sobczak w kampanii społecznej #JestemPewna!
    • LAP32987 Agnieszka poziom
      Agnieszka Król: Moją wizytówką jest uśmiech!
    • JKRobak poziom
      #SukcesJestKobietą: Joanna Krystyna Robak, Ekspert z zakresu ZFŚS
    • Kobiety Showbiznesu
    • Kobiety Biznesu
    • Ikony
  • Biznes
    • kobieta sukcesu w biznesie
      Jacy powinni być obecni przywódcy?
    • ikona1234zdrowie.leki
      Sztuczna inteligencja w służbie medycyny
    • raport
      Jak cyfryzują się polskie firmy?
    • 123nowepraca10
      Jak się miewają kobiety w finansach?
    • foto 1
      Elektromobilność w Polsce nabiera rozpędu
    • W teorii
    • W praktyce
  • Dla Ciebie
    • zdrowie1 ikona 123nowe
      Natura służy psychice seniorów
    • wspoluzaleznione ikona
      Groźne uzależnienie od gier komputerowych
    • mezczyzna123e
      Jak groźna jest POChP?
    • NYC poziom
      Marta Gawłowska: Doceniajmy ludzi wkoło!
    • zebyikona
      Ocet jabłkowy może zaszkodzić zębom?
    • Moda
    • Design
    • Zdrowie
    • Uroda
  • Warto
    • cyberprzemoc
      Jak samoocena chroni przed cyberprzemocą
    • ogrodekRub poziom
      Sky Bar w Hotelu Rubinstein: Widok na magiczny Kraków
    • Promo poziome pub
      Kobiety w Powstaniu Warszawskim: Pamiętamy o nich!
    • andrew svk REwZEYzw19g unsplash
      Populistyczna konsumpcja sztuki i przyrody
    • blue media photo 1522198734915 76c764a8454d
      Jak młodzi ludzie korzystają z Instagrama
    • Warto mieć
    • Warto odwiedzić
    • Warto przeczytać
  • Newsy
    • chemia jest kobieta
      Biologia nie nadąża za technologią?
    • 3PMM
      PMM Emergency Medical Team: Misja w Ugandzie
    • zdrowie warzywa1 ikona 123nowe
      Dbanie o zdrowie uwarunkowane religijnie?
    • bocian Adobe stock PAP
      Gdzie i jak sypiają bociany w podróży?
    • usmiechnij sie 1
      Dlaczego Polaków uważa się za ironistów?
    • Wydarzenia
    • Ciekawostki
  • Więcej
    • Kontakt
    • Regulamin
  • Facebook

  • RSS

Warto przeczytać

Zmiany klimatu wpływają na koewolucję drzew

Zmiany klimatu wpływają na koewolucję drzew
Karol Pisarski
2 lutego 2022

W ostatnich dekadach obserwuje się zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski. Niewykluczone, że wraz ze świerkiem znikną niektóre gatunki owadów żerujących na tym drzewie. A tak przynajmniej było podczas zmian klimatu w czasie ostatniego zlodowacenia – wynika z nowych badań.

„Zmiany klimatyczne są ważnym motorem ewolucji i mają duży wpływ na kształtowanie się bioróżnorodności. Wraz ze zmianami klimatycznymi zmienią się zasięgi występowania wielu roślin. A to zmusza też wiele gatunków z nimi związanych – choćby owadów – do migracji wraz ze swoimi roślinami żywicielskimi. Długotrwała izolacja rozdzielonych w trakcie migracji populacji może doprowadzić do specjacji i powstania nowych gatunków” – mówi w rozmowie z PAP Jakub Goczał, doktorant z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie.

Wiedza o przeszłości gatunków, które zasiedlają Polskę i o tym, jak dawniej reagowały one na zmiany klimatu, pozwala lepiej przewidywać możliwe konsekwencje nadchodzących zmian klimatu. Dlatego Jakub Goczał wraz z zespołem badał, jak dynamiczne zmiany klimatu w okresie ostatniego zlodowacenia wpływały na koewolucję świerka pospolitego i związanego z tym gatunkiem drzewa roślinożernego chrząszcza żerdzianki krawiec.

Publikacja na ten temat ukazała się w „Scientific Reports”. Badania zostały sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki w ramach programu Preludium.

„Czas zlodowaceń plejstoceńskich był okresem dynamicznych zmian klimatu. W trakcie ostatniego zlodowacenia, postępujący ze Skandynawii lodowiec zmusił wiele gatunków drzew do wycofania się ze swoich pierwotnych obszarów występowania. Te gatunki przetrwały zwykle na niewielkich obszarach, np. w dolinach górskich aż do czasu, kiedy warunki klimatyczne stały się dla nich bardziej korzystne” – opowiada Jakub Goczał.

Jak wyjaśnia, podobne było ze świerkiem. Choć kilkadziesiąt tysięcy lat temu zasięg świerka był zwarty i obejmował znaczną część środkowej Europy, to w trakcie ostatniego zlodowacenia – drzewo było w stanie przetrwać tylko w dwóch rejonach zwanych refugiami glacjalnymi. Jeden z nich to obszar Alp i Karpat, a drugi znajdował się w europejskiej część Rosji. Te rozdzielone przez lodowiec populacje świerka nie miały ze sobą kontaktu przez tysiące lat. Kiedy jednak klimat w holocenie się ocieplił – rozpoczęła się rekolonizacja, świerk z obu refugiów zaczął powiększać zasięg występowania, a rozdzielona populacja północna i południowa ponownie się spotkały w rejonie Puszczy Białowieskiej.

Choć historia migracji świerków była już wcześniej stosunkowo dobrze poznana, to nie było wiadomo, jak wpłynęła ona na ściśle związane z tym gatunkiem drzewa zwierzęta. Teraz takie dane się pojawiły.

„Skupiliśmy się na dużym chrząszczu rozwijającym się w drewnie świerków – żerdziance krawiec. Zbadaliśmy osobniki tego chrząszcza z niemal całego obszaru jego występowania, od Alp i Karpat przez Skandynawię, Syberię, aż do Japonii. Wykorzystaliśmy markery morfologiczne i genetyczne do opisania struktury geograficznej owada” – opowiada naukowiec. Badano więc, jak chrząszcze z różnych regionów różnią się pod względem genetycznym oraz pod względem budowy zewnętrznej, a następnie przeanalizowano różne scenariusze ewolucyjne i wybrano taki, który najlepiej tłumaczył uzyskaną strukturę zmienności geograficznej.

„Udało nam się pokazać, że żerdzianka migrowała wraz ze świerkiem w okresie zlodowacenia i przetrwała wraz z nim w dwóch izolowanych rejonach, co doprowadziło do specjacji i powstania dwóch różnych podgatunków. Kiedy klimat się poprawił, owad wraz ze świerkiem opanowywał nowe tereny, aż ok. 9 tys. lat temu doszło do ponownego spotkania rozdzielonych populacji w północnowschodniej Polsce, w okolicach Puszczy Białowieskiej” – opowiada rozmówca PAP.

Tam gatunki z refugium południowego i północnego zaczęły się ze sobą krzyżować. Choć tysiące lat izolacji sprawiły, że rozdzielone populacje wyraźnie się zróżnicowały, to okres ten był zbyt krótki by powstały odrębne gatunki niemogące się ze sobą krzyżować.

Goczał dodaje, że wnioski z tych badań wskazują, że zanik na danym obszarze nawet jednego, nieistotnego z pozoru gatunku rośliny, może pociągać za sobą efekt domina i wpływać na całe ekosystemy oraz na przebieg procesów ewolucyjnych.

„Świerk pospolity to gatunek szczególnie narażony na przyszłe zmiany klimatu” – mówi badacz i tłumaczy, że drzewo to preferuje chłodne i wilgotne siedliska i związane jest z klimatem kontynentalnym. O ile podczas zlodowacenia klimat był dla świerka zbyt zimny, o tyle teraz staje się on zbyt ciepły. „W ostatnich latach obserwujemy znaczne zamieranie drzewostanów świerkowych w wielu regionach Polski” – mówi badacz. Dodaje, że świerkowi szkodzą nie tylko rosnące średnie temperatury, ale i związany z suszami obniżający się poziom wód gruntowych, bo drzewa te mają płytki (tzw. talerzowy) system korzeniowy.

Jeśli z terenu Polski zniknie świerk, wraz z nim zabraknie prawdopodobnie wielu innych organizmów.

Dziś – podsumowuje Goczał – ze świerkiem jest związanych co najmniej kilkaset różnych gatunków zwierząt, głównie owadów. Część z nich będzie w stanie znaleźć sobie zastępczy gatunek, na którym może żerować. Ale jest też grupa organizmów na tyle wyspecjalizowanych, że bez świerka sobie nie poradzi i razem z nim zniknie z danego terenu. Chodzi nie tylko o owady, ale i np. odżywiające się nimi ptaki. Należy do nich np. zagrożony dzięcioł trójpalczasty, dla którego podstawą pożywienia są owady mieszkające w obumarłych świerkach. Zniknięcie jednego gatunku, jak domino, może pociągnąć nowe zmiany w kolejnych ogniwach łańcucha pokarmowego.

„Kluczowym czynnikiem, który wpływa na szansę przystosowania się gatunków do zmian klimatycznych, jest tempo tych zmian. My badaliśmy zmiany historyczne, które zachodziły znacznie wolniej niż teraz. Tempo obecnych zmian klimatycznych jest bezprecedensowo szybkie. Wiele gatunków ma za mało czasu, by do tych zmian się dostosować” – zwraca uwagę naukowiec. Może się to więc wiązać z o wiele większymi zmianami w ekosystemach i znacząco wpływać na procesy ewolucyjne.

Nauka w Polsce – PAP, Ludwika Tomala, lt/ zan/

Related Itemsjak zmienia się klimatklimatocieplenie klimatuPolecanezmiany klimatu
Warto przeczytać
2 lutego 2022
Karol Pisarski

Related Itemsjak zmienia się klimatklimatocieplenie klimatuPolecanezmiany klimatu

More in Warto przeczytać

cyberprzemoc

Jak samoocena chroni przed cyberprzemocą

Magda Nowak17 lipca 2025
Read More
andrew svk REwZEYzw19g unsplash

Populistyczna konsumpcja sztuki i przyrody

Zofia Kicińska13 lipca 2025
Read More
blue media photo 1522198734915 76c764a8454d

Jak młodzi ludzie korzystają z Instagrama

Edyta Nowicka12 lipca 2025
Read More
ikona1234ludzie dziecko

Bezdzietność dobrowolna vs. przymusowa

Magda Nowak9 lipca 2025
Read More
Warszawa 3

Kontrasty między dużymi miastami a resztą kraju

Sylwia Cukierska8 lipca 2025
Read More
ikona123jedzenie.zdrowie3

Jak dotrzeć do uboższych, by poprawili dietę?

Julia Nieznalska2 lipca 2025
Read More
dziecko na basenie dla niektorych gosci najgorszy widok

Skok na główkę? Tylko w basenie

Ela Prochowicz23 czerwca 2025
Read More
Pustynia Wielkiego Jeziora Słonego3

Zdrowie seniorów zagrożone przez kryzys klimatyczny

Karolina Nowakowska19 czerwca 2025
Read More
Depositphotos 24644669 original

Boli, więc żyjesz? Tak nie musi być!

Magda Dzik-Kordas16 czerwca 2025
Read More
Scroll for more
Tap

Polecane

  • kobieta sukcesu w biznesie
    Jacy powinni być obecni przywódcy?
    W praktyce16 lipca 2025
  • ikona1234zdrowie.leki
    Sztuczna inteligencja w służbie medycyny
    W praktyce7 lipca 2025
  • raport
    Jak cyfryzują się polskie firmy?
    W praktyce4 lipca 2025

Facebook

Copyright © 2015 PressFactory Sp. z o.o., Stworzone przez G-marketing Regulamin

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Rozumiem Dowiedz się więcej
Prywatność i polityka ciasteczek

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT
Go to mobile version