• Kobiety Biznesu
  • Kobiety Showbiznesu
  • Ikony
  • Warto odwiedzić
  • Warto mieć
  • Biznes
  • Newsy
  • Kontakt
  • Regulamin
Sukces jest kobietą!
  • Kobiety
    • B01A1455 poziom fotograf
      Agnieszka Owczarek-Cząstka: Wartości, wizja i wytrwałość
    • Lucyna Janik foto
      Lucyna Janik dołączyła do projektu #SukcesJestKobietą
    • Alina poziom
      Alina Szynaka: Motywuje mnie odpowiedzialność za rozwój firmy!
    • B01A9618 Joanna poziom1
      Pokora i respekt kreują własną markę!
    • BeataPotoczna poziom
      Beata Potoczna w projekcie #SukcesJestKobietą
    • Kobiety Showbiznesu
    • Kobiety Biznesu
    • Ikony
  • Biznes
    • sztuczna inteligencja 1
      Kto się boi AI, a kto z niej skorzysta?
    • ikona1234praca7
      Cyberbezpieczeństwo na rynku pracy
    • B01A9601 poziom
      Szczerość w komunikacji to klucz do sukcesu!
    • kobieta sukcesu w biznesie
      Spółka czy jednoosobowa działalność? Co wybrać?
    • ciaza
      Ciąża i macierzyństwo a działalność gospodarcza
    • W teorii
    • W praktyce
  • Dla Ciebie
    • zdrowie cukier ikona 123nowe
      Nie masz cukrzycy? A może o niej nie wiesz?
    • nastolatka
      Słabe narkotyki? Nie istnieją!
    • kobieta 001
      Jak rozpoznać depresję u nastolatka
    • kleszcz 1 1
      Co musisz wiedzieć o kleszczach?
    • ikona1234zdrowie.leki3
      O interakcjach leków z żywnością
    • Moda
    • Design
    • Zdrowie
    • Uroda
  • Warto
    • Pustynia Wielkiego Jeziora Słonego3
      Zdrowie seniorów zagrożone przez kryzys klimatyczny
    • Przypadkiem poziom3
      Jak przypadkowe odkrycia zmieniły świat?
    • Depositphotos 24644669 original
      Boli, więc żyjesz? Tak nie musi być!
    • ikona1234praca komputer
      Pole elektromagnetyczne bez wpływu na samopoczucie
    • 4otwarte klatki
      Do tego gangu dołączysz z czystym sumieniem
    • Warto mieć
    • Warto odwiedzić
    • Warto przeczytać
  • Newsy
    • dzieciulicyikonynowe123
      Na świecie żyje 110 milionów uchodźców
    • klotnia123
      Kłótnie w związku: o tym, co ważne i niedostrzeżone
    • zdrowie po 40
      Ile kosztują programy prozdrowotne?
    • wilno
      W Wilnie chłodnik doczekał się własnej parady
    • koloryowocow ikona
      Cytrusy i leki to złe połączenie
    • Wydarzenia
    • Ciekawostki
  • Więcej
    • Kontakt
    • Regulamin
  • Facebook

  • RSS

Ikony

Zaha Hadid: Skradła mężczyznom architekturę

Zaha Hadid: Skradła mężczyznom architekturę
Michal Karas
1 czerwca 2017

W męskim świecie architektów była narażona na znacznie ostrzejszą krytykę niż koledzy po fachu. Z drugiej strony była jednak skazana na wielkość dzięki uporowi i niezwykłej wyobraźni

Po jej śmierci w 2016 roku w architekturze powstała wyrwa, której nikt nie zapełni, bo i nikt nie projektował takich budynków, jak ona. Irakijka z brytyjskim paszportem nie miała jednak łatwej przeprawy do swojej wyjątkowo silnej pozycji. Sukces budowała latami, nawet jeśli start do wielkiej kariery umożliwili jej rodzice.

Zaha Hadid urodziła się w Mosulu w 1950 roku. Dziś to miasto okaleczone wojną, ale wtedy, przed erą Saddama Husajna, było istotnym centrum życia politycznego i biznesowego w Iraku. Jej ojciec był ministrem, matka artystką z wyjątkowo bogatej rodziny.

Zaha nie była więc zdana wyłącznie na edukację w kraju. Rodzice wysłali ją najpierw Uniwersytetu Amerykańskiego w Bejrucie, do którego wcześniej uczęszczał jej ojciec. Następnie w wieku 22 lat wyjechała do londyńskiej Architectural Association School of Architecture i właśnie z tym miastem związała się do końca życia.

Pewnie mogłaby wyżyć z malarstwa, które było jej pasją, ale wybrała podróż na prawie nieodkryte dla kobiet lądy i zdecydowała się na architekturę. Wtedy, na początku lat 70. XX wieku, był to wybór naprawdę odważny, ale już na uczelni została dostrzeżona przez wybitnych twórców, pod okiem których mogła się rozwinąć. Co ważne – nie ograniczali jej wyjątkowej wyobraźni, choć mogliby to zrobić z uwagi na braki w innych aspektach.

– Nazywaliśmy ją wynalazczynią 89 stopni. Nic nigdy nie było w jej pracy w pełni prostopadłe, miała spektakularną wyobraźnię i budynki wizualnie rozpadały się na maleńkie kawałki. Nigdy nie przywiązywała wagi do detali. Klatkę schodową rysowała tak, że człowiek rozbiłby głowę o sufit, a miejsca ubywało wraz z wysokością. Ale jej to nie obchodziło. Umysł miała skupiony na całym dziele. Wiedziała, że spojenia i detale można później poprawić. I miała rację – wspomina ją Elia Zenghelis, u którego po studiach praktykowała w Rotterdamie.

W wieku zaledwie 30 lat Zaha założyła własną pracownię architektoniczną w Londynie. Już była rozpoznawalna za swoje bezkompromisowe podejście do budynków, ale jeszcze nie miała na koncie żadnej istotnej realizacji. I to nie zmieniało się długo. Przez ponad dekadę (od 1980 do 1991) jej dorobek pozostawał ubogi. Owszem, wygrywała konkursy, a pobudzające wyobraźnię wizualizacje obiegały media branżowe, ale dopiero otwarta w 1993 remiza w niemieckim Weil am Rhein zaczęła pasmo realizacji.

zaha-hadid-baku

Debiut był się niefortunny, ponieważ budynek – choć interesujący – okazał się niepraktyczny. W trakcie budowy zmieniły się przepisy pożarowe i remiza nigdy nie stała się remizą. Zamiast ją przebudowywać inwestor zdecydował o przeobrażeniu jej w galerię sztuki. Przerost formy nad treścią? W pewnym sensie tak, Zaha lubowała się w architekturze zapierającej dech, niekoniecznie funkcjonalnej.

Po pierwszej realizacji poszło już „z górki”. W 1996 stworzyła Muzeum Sztuki Współczesnej w Cincinnati, w 1998 – spektakularną skocznię narciarską Bergisel i projekty zaczęły rosnąć pod względem skali. Od widocznego powyżej Centrum Kulturalnego Hajdara Alijewa w Baku, przez owoidalny kompleks biurowy Galaxy SOHO w Pekinie (poniżej), po oddany w zeszłym roku Havenhuis w Antwerpii, łączący starą siedzibę portu z dramatyczną nadbudową.

zaha-hadid-galexy

Zaha Hadid zmarła na atak serca 31 marca 2016, w wieku 65 lat. Zostawiła za sobą nie tylko długą listę budynków o światowej sławie, ale i równie długą listę inwestycji dopiero realizowanych, a także koncepcji złożonych na konkursy architektoniczne.

Zostawiła jednak coś jeszcze: przetarty szlak dla kobiet w „wielkiej” architekturze. Jako pierwsza architektka w historii otrzymała nagrodę Pritzkera, a w 2015 przełamała hegemonię mężczyzn na liście laureatów Królewskiego Złotego Medalu RIBA.

zaha hadid antwerp

Wielokrotnie krytykowana za trudny charakter i niemałe ego, Hadid mierzyła się również z rodzajami krytyki, z którą jej koledzy po fachu nie mieli styczności. Na początek oczywiście kwestia urody. Zaha nie była piękna, nie miała idealnego ciała i choć w tym zawodzie to zdecydowanie bez znaczenia, wiele razy jej to wytykano. Trudno wyobrazić sobie podobne zarzuty wobec Toyo Ito, Zanghelisa czy innych mężczyzn-architektów.

Gdy zaprojektowała stadion na Mistrzostwa Świata w Katarze, natychmiast pojawiły się skojarzenia, że wygląda jak wagina (poniżej). Pojawiły się zresztą nie w brukowcach, a w opiniotwórczych tytułach prasowych na całym świecie. Powstały więc teorie, że oto Zaha ukryła feministyczny i erotyczny przekaz w budynku na terenie konserwatywnego emiratu na Półwyspie Arabskim. Inni z kolei zarzucali jej budynkowi rozwiązłość, a sama twórczyni była zażenowana domysłami po obu stronach barykady.

zaha-hadid-wakrah

Przy tej samej inwestycji spotkała się z masową nagonką: jak śmie projektować dla ciemiężców! Przecież Katar znany jest z wyzysku robotników i braku szacunku dla kobiet, więc czy Zasze przystoi? Zareagowała arogancko, ale i słusznie: to nie jej problem, jako architektka ma za zadanie dostarczyć wspaniały budynek i nie odpowiada ani nie ma wpływu na to, jak są traktowani robotnicy.

Jak śmiała tak odpowiedzieć? Warto zadać inne pytanie: dlaczego akurat ona miała być odpowiedzialna za warunki pracy robotników, kiedy żaden z jej kolegów po fachu – a w Katarze realizują budynki najlepsi zachodni twórcy – nie usłyszał podobnego zarzutu.

Related ItemsarchitektkaarchitekturaPolecaneZaha Hadid
Ikony
1 czerwca 2017
Michal Karas

Related ItemsarchitektkaarchitekturaPolecaneZaha Hadid

More in Ikony

Go Vilnius Barbara Radziwillowna i Zygmunt II August

Miłość silniejsza niż konwenanse: Barbara Radziwiłłówna i Zygmunt II August

Michal Karas8 marca 2025
Read More
2PMM

Ewa Piekarska-Dymus: Pomoc humanitarna jest kobietą

Michal Karas12 lutego 2025
Read More
kobieta15 ikona123 2014

Pomoc humanitarna jest kobietą

Michal Karas15 stycznia 2025
Read More
jestem pewna

#JestemPewna i #JestemWystarczająca!

Aneta Zadroga18 kwietnia 2024
Read More
5MilkaM

Miłka O. Malzahn: Kobiety z Kiedyś

Michal Karas4 marca 2024
Read More
TEO 1029 mini

Znamy laureatów Paszportów Polityki 2023

Dagna.Starowieyska17 stycznia 2024
Read More
kobiety biznesu

Co Raisa Ghazi mówi o piątej rewolucji technologicznej?

Julia Nieznalska11 grudnia 2023
Read More
Maria Curie Skłodowska

156 lat temu urodziła się Maria Skłodowska–Curie

Dagna.Starowieyska7 listopada 2023
Read More
Magdalena Mortęska - Pałac Mortęgi

O tym jak Magdalena łyżeczkami żonglowała

Michal Karas9 kwietnia 2023
Read More
Scroll for more
Tap

Polecane

  • sztuczna inteligencja 1
    Kto się boi AI, a kto z niej skorzysta?
    W praktyce17 czerwca 2025
  • ikona1234praca7
    Cyberbezpieczeństwo na rynku pracy
    W praktyce17 maja 2025
  • B01A9601 poziom
    Szczerość w komunikacji to klucz do sukcesu!
    W praktyce8 maja 2025

Facebook

Copyright © 2015 PressFactory Sp. z o.o., Stworzone przez G-marketing Regulamin

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Rozumiem Dowiedz się więcej
Prywatność i polityka ciasteczek

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT
Go to mobile version