• Kobiety Biznesu
  • Kobiety Showbiznesu
  • Ikony
  • Warto odwiedzić
  • Warto mieć
  • Biznes
  • Newsy
  • Kontakt
  • Regulamin
Sukces jest kobietą!
  • Kobiety
    • Mirella poziom
      Mirella Piwiszkis w kampanii #JestemPewna!
    • Sylwia Mokrysz poziom
      Sylwia Mokrysz: Witamy w kampanii społecznej #JestemPewna!
    • Donata3POZIOM
      Donata Ignaszak: Firma rodziną i zespołem silna!
    • Wioletta fbPOZIOM
      Wioletta Żurek: Tworzę naturalne smaki!
    • Marzena Kulesza poziom glowne
      Marzena Kulesza: Warto się uśmiechać!
    • Kobiety Showbiznesu
    • Kobiety Biznesu
    • Ikony
  • Biznes
    • KrystynaSzeja poziom
      Krystyna Szeja dołącza do kampanii #JestemPewna!
    • koktajk spk
      Sieć Przedsiębiorczych Kobiet zaprasza na dwa wydarzenia!
    • wakacje poziom RenataZ
      Jak przedsiębiorcy spędzają wakacje? Raport portalu PolecanyBiznes.pl
    • Monika Chajecka poziomback
      Monika Chajęcka: Realizuję się na wielu płaszczyznach!
    • Iwona GoldentulipWarszawa intro poziom
      Iwona Janosiewicz z Louvre Hotels Group zaprasza do wypoczynku!
    • W teorii
    • W praktyce
  • Dla Ciebie
    • zdrowie cukier ikona1 123nowe
      Niewyspane nastolatki jedzą więcej cukru
    • ikona123kobieta.uroda4
      Wirtualne obcowanie ze sztuką poprawia jakość życia
    • MaciejM poziom
      Pielęgnacja włosów po lecie by Maniewski
    • warzywa123male
      Warzywa na drugie śniadanie
    • ikona123zdrowie.sport .kobieta
      Chirurgia plastyczna piersi a zdrowie
    • Moda
    • Design
    • Zdrowie
    • Uroda
  • Warto
    • zwierzeta fot.PAP
      Przyroda traci coraz więcej zasobów
    • libia
      Polska Misja Medyczna pomoże mieszkańcom Libii
    • etiopia
      Najkrwawsza wojna ostatnich lat? To nie Ukraina ani Syria
    • 47894681 l 1
      Robimy za mało, by powstrzymać suszę
    • Tunel29 okladka
      Wydawnictwo Insignis poleca „Tunel 29”!
    • Warto mieć
    • Warto odwiedzić
    • Warto przeczytać
  • Newsy
    • libia
      Pomoc dla powodzian z Libii
    • 08 szlak do Chatki Zima
      Kiedy zniknie polski biegun zimna?
    • przyjaciółki
      Boimy się globalnego ocieplenia?
    • maroko
      Trzęsienie ziemi w Maroku. Czego potrzebują ofiary?
    • AK 3 morze
      Zniknięcie raf oznaczałoby globalną katastrofę
    • Wydarzenia
    • Ciekawostki
  • Więcej
    • Kontakt
    • Regulamin
  • Facebook

  • RSS

Ikony

Zaha Hadid: Skradła mężczyznom architekturę

Zaha Hadid: Skradła mężczyznom architekturę
Michal Karas
1 czerwca 2017

W męskim świecie architektów była narażona na znacznie ostrzejszą krytykę niż koledzy po fachu. Z drugiej strony była jednak skazana na wielkość dzięki uporowi i niezwykłej wyobraźni

Po jej śmierci w 2016 roku w architekturze powstała wyrwa, której nikt nie zapełni, bo i nikt nie projektował takich budynków, jak ona. Irakijka z brytyjskim paszportem nie miała jednak łatwej przeprawy do swojej wyjątkowo silnej pozycji. Sukces budowała latami, nawet jeśli start do wielkiej kariery umożliwili jej rodzice.

Zaha Hadid urodziła się w Mosulu w 1950 roku. Dziś to miasto okaleczone wojną, ale wtedy, przed erą Saddama Husajna, było istotnym centrum życia politycznego i biznesowego w Iraku. Jej ojciec był ministrem, matka artystką z wyjątkowo bogatej rodziny.

Zaha nie była więc zdana wyłącznie na edukację w kraju. Rodzice wysłali ją najpierw Uniwersytetu Amerykańskiego w Bejrucie, do którego wcześniej uczęszczał jej ojciec. Następnie w wieku 22 lat wyjechała do londyńskiej Architectural Association School of Architecture i właśnie z tym miastem związała się do końca życia.

Pewnie mogłaby wyżyć z malarstwa, które było jej pasją, ale wybrała podróż na prawie nieodkryte dla kobiet lądy i zdecydowała się na architekturę. Wtedy, na początku lat 70. XX wieku, był to wybór naprawdę odważny, ale już na uczelni została dostrzeżona przez wybitnych twórców, pod okiem których mogła się rozwinąć. Co ważne – nie ograniczali jej wyjątkowej wyobraźni, choć mogliby to zrobić z uwagi na braki w innych aspektach.

– Nazywaliśmy ją wynalazczynią 89 stopni. Nic nigdy nie było w jej pracy w pełni prostopadłe, miała spektakularną wyobraźnię i budynki wizualnie rozpadały się na maleńkie kawałki. Nigdy nie przywiązywała wagi do detali. Klatkę schodową rysowała tak, że człowiek rozbiłby głowę o sufit, a miejsca ubywało wraz z wysokością. Ale jej to nie obchodziło. Umysł miała skupiony na całym dziele. Wiedziała, że spojenia i detale można później poprawić. I miała rację – wspomina ją Elia Zenghelis, u którego po studiach praktykowała w Rotterdamie.

W wieku zaledwie 30 lat Zaha założyła własną pracownię architektoniczną w Londynie. Już była rozpoznawalna za swoje bezkompromisowe podejście do budynków, ale jeszcze nie miała na koncie żadnej istotnej realizacji. I to nie zmieniało się długo. Przez ponad dekadę (od 1980 do 1991) jej dorobek pozostawał ubogi. Owszem, wygrywała konkursy, a pobudzające wyobraźnię wizualizacje obiegały media branżowe, ale dopiero otwarta w 1993 remiza w niemieckim Weil am Rhein zaczęła pasmo realizacji.

zaha-hadid-baku

Debiut był się niefortunny, ponieważ budynek – choć interesujący – okazał się niepraktyczny. W trakcie budowy zmieniły się przepisy pożarowe i remiza nigdy nie stała się remizą. Zamiast ją przebudowywać inwestor zdecydował o przeobrażeniu jej w galerię sztuki. Przerost formy nad treścią? W pewnym sensie tak, Zaha lubowała się w architekturze zapierającej dech, niekoniecznie funkcjonalnej.

Po pierwszej realizacji poszło już „z górki”. W 1996 stworzyła Muzeum Sztuki Współczesnej w Cincinnati, w 1998 – spektakularną skocznię narciarską Bergisel i projekty zaczęły rosnąć pod względem skali. Od widocznego powyżej Centrum Kulturalnego Hajdara Alijewa w Baku, przez owoidalny kompleks biurowy Galaxy SOHO w Pekinie (poniżej), po oddany w zeszłym roku Havenhuis w Antwerpii, łączący starą siedzibę portu z dramatyczną nadbudową.

zaha-hadid-galexy

Zaha Hadid zmarła na atak serca 31 marca 2016, w wieku 65 lat. Zostawiła za sobą nie tylko długą listę budynków o światowej sławie, ale i równie długą listę inwestycji dopiero realizowanych, a także koncepcji złożonych na konkursy architektoniczne.

Zostawiła jednak coś jeszcze: przetarty szlak dla kobiet w „wielkiej” architekturze. Jako pierwsza architektka w historii otrzymała nagrodę Pritzkera, a w 2015 przełamała hegemonię mężczyzn na liście laureatów Królewskiego Złotego Medalu RIBA.

zaha hadid antwerp

Wielokrotnie krytykowana za trudny charakter i niemałe ego, Hadid mierzyła się również z rodzajami krytyki, z którą jej koledzy po fachu nie mieli styczności. Na początek oczywiście kwestia urody. Zaha nie była piękna, nie miała idealnego ciała i choć w tym zawodzie to zdecydowanie bez znaczenia, wiele razy jej to wytykano. Trudno wyobrazić sobie podobne zarzuty wobec Toyo Ito, Zanghelisa czy innych mężczyzn-architektów.

Gdy zaprojektowała stadion na Mistrzostwa Świata w Katarze, natychmiast pojawiły się skojarzenia, że wygląda jak wagina (poniżej). Pojawiły się zresztą nie w brukowcach, a w opiniotwórczych tytułach prasowych na całym świecie. Powstały więc teorie, że oto Zaha ukryła feministyczny i erotyczny przekaz w budynku na terenie konserwatywnego emiratu na Półwyspie Arabskim. Inni z kolei zarzucali jej budynkowi rozwiązłość, a sama twórczyni była zażenowana domysłami po obu stronach barykady.

zaha-hadid-wakrah

Przy tej samej inwestycji spotkała się z masową nagonką: jak śmie projektować dla ciemiężców! Przecież Katar znany jest z wyzysku robotników i braku szacunku dla kobiet, więc czy Zasze przystoi? Zareagowała arogancko, ale i słusznie: to nie jej problem, jako architektka ma za zadanie dostarczyć wspaniały budynek i nie odpowiada ani nie ma wpływu na to, jak są traktowani robotnicy.

Jak śmiała tak odpowiedzieć? Warto zadać inne pytanie: dlaczego akurat ona miała być odpowiedzialna za warunki pracy robotników, kiedy żaden z jej kolegów po fachu – a w Katarze realizują budynki najlepsi zachodni twórcy – nie usłyszał podobnego zarzutu.

Related ItemsarchitektkaarchitekturaPolecaneZaha Hadid
Ikony
1 czerwca 2017
Michal Karas

Related ItemsarchitektkaarchitekturaPolecaneZaha Hadid

More in Ikony

Magdalena Mortęska - Pałac Mortęgi

O tym jak Magdalena łyżeczkami żonglowała

Michal Karas9 kwietnia 2023
Read More
kultura cyfrowa anna i jakub gorniccy outriders fot leszek zych polityka

Anna i Jakub Górniccy (Outriders)

Dagna.Starowieyska9 stycznia 2023
Read More
Emily Ratajkowski June 02

Emma Summerton: Love Letters to the Muse

Dagna.Starowieyska17 listopada 2022
Read More
Ms. magazine Cover Spring 2015

Shonda Rhimes: Kobiety grają pierwsze skrzypce

Aneta Zadroga16 listopada 2022
Read More
Jaga poziom

Jaga Hupało: Tworzenia piękna czyni świat lepszym

Michal Karas7 listopada 2022
Read More
zaa4

#ToTylkoPłeć: Polki promują równość w biznesie!

Magda Dzik-Kordas24 października 2022
Read More
2

Pokonały raka, teraz pomagają walczyć innym kobietom

Kalina Samek18 października 2022
Read More
Tippi Hedren 05

Tippi Hedren – obsesja seksualna Alfreda Hitchcocka

Kalina Samek30 września 2022
Read More
Michalina Wislocka

101 lat temu rodziła się Michalina Wisłocka, autorka „Sztuki kochania”

Dagna.Starowieyska1 lipca 2022
Read More
Scroll for more
Tap

Polecane

  • KrystynaSzeja poziom
    Krystyna Szeja dołącza do kampanii #JestemPewna!
    W praktyce21 września 2023
  • koktajk spk
    Sieć Przedsiębiorczych Kobiet zaprasza na dwa wydarzenia!
    W praktyce21 września 2023
  • wakacje poziom RenataZ
    Jak przedsiębiorcy spędzają wakacje? Raport portalu PolecanyBiznes.pl
    W praktyce18 września 2023

Facebook

Copyright © 2015 PressFactory Sp. z o.o., Stworzone przez G-marketing Regulamin

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Rozumiem Dowiedz się więcej
Prywatność i polityka ciasteczek

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT
Go to mobile version