• Kobiety Biznesu
  • Kobiety Showbiznesu
  • Ikony
  • Warto odwiedzić
  • Warto mieć
  • Biznes
  • Newsy
  • Kontakt
  • Regulamin
Sukces jest kobietą!
  • Kobiety
    • Backstage #ToTylkoPłeć: Agnieszka Kośnik-Zając
    • Kreator Kultury dla Doroty Masłowskiej
    • LiMaVii: Uratowana przez nauczycielkę
    • Potencja: Surrealna banalność
    • Anna i Jakub Górniccy (Outriders)
    • Kobiety Showbiznesu
    • Kobiety Biznesu
    • Ikony
  • Biznes
    • Skuteczna windykacja. Cz. I
      Jak płaciły polskie firmy w 2022 roku?
    • Backstage sesji #ToTylkoPłeć: Małgorzata Rdest
    • Backstage sesji Mentorki Moniki Chajęckiej
    • Backstage #ŁączyNasBiznes: Wiesława Kulig-Wyporska
    • Dominika Flaczyk: BusinessWell otwiera swe podwoje!
    • W teorii
    • W praktyce
  • Dla Ciebie
    • Joanna Nogaj-Ossowska: Empatia to nadrzędna wartość
    • Magia Kina w wydaniu Deni Cler
    • Komputer? Szydełkowanie? Książki? Mózg na dopingu
    • Profesjonalizm w branży beauty – zadbaj o dress code
    • Hairy Tale: Agnieszka Niedziałek i Justyna Szałańska
    • Moda
    • Design
    • Zdrowie
    • Uroda
  • Warto
    • Depresyjni, nieszczęśliwi i wkurzeni w internecie
    • Rodzice w obliczu kryzysu psychicznego dziecka
    • Sposób na radość: otaczaj się szczęśliwymi ludźmi
    • Dokąd na ferie? Nie tylko w góry!
    • Pozwólmy sobie popłakać
    • Warto mieć
    • Warto odwiedzić
    • Warto przeczytać
  • Newsy
    • Coraz więcej wiemy o medycznej marihuanie
    • Pole magnetyczne i prąd mogą pomóc głowie
    • Na ile DNA decyduje o psychice
    • Emocje: twój wewnętrzny przewodnik
    • Doświadczenie wojny w Ukrainie w monodramie „Ściany”
    • Wydarzenia
    • Ciekawostki
  • Więcej
    • Kontakt
    • Regulamin
  • Facebook

  • RSS

Zdrowie

Ćwiczysz i masz hobby? Twój mózg to lubi!

Ćwiczysz i masz hobby? Twój mózg to lubi!
Magda Dzik-Kordas
21 stycznia 2022

O tym, kiedy starzeje się mózg i co robić, by proces ten spowolnić, mówi dr hab. Paweł J. Winklewski, badacz fizjologii tego organu.

Kiedy ludzki mózg zaczyna się starzeć?

Zanim mózg zacznie się starzeć, dojrzewa. A dojrzewa już w życiu płodowym, później występuje skok rozwoju, kiedy jesteśmy nastolatkami. Z pracy, którą niedawno opublikowaliśmy w „Scientific Reports” wynika, że proces zmian, wczesne elementy starzenia występują dużo wcześniej niż nam się wydawało. Badaliśmy bardzo młodą grupę, między 18. a 42. rokiem życia i wyszło nam, że pewne zmiany następują już ok. 30-tki. Sam proces starzenia się jest bardzo indywidualny i rozłożony w czasie. Zależy od wielu czynników, takich jak sposób życia, aktywność fizyczna, umysłowa, sposób odżywiania się.

Jakie objawy starzenia się mózgu państwo odkryli?

Posługiwaliśmy się tutaj bardzo zaawansowaną matematyką, badając dwa sygnały biologiczne: ciśnienie tętnicze i szerokość przestrzeni podpajęczynówkowej (otacza ona mózgowie w jamie czaszki, wypełniona jest płynem mózgowo-rdzeniowym). Ten ostatni parametr daje nam pogląd na stosunki objętościowe w mózgu, na zmiany objętości płynu mózgowo-rdzeniowego. Analizowaliśmy zależność tych sygnałów*.

W ciśnieniu tętniczym mamy komponentę stałą – krew nam płynie cały czas. Mamy też komponentę pulsacyjną, która jest spowodowana akcją serca. Jednym z celów naszych badań było sprawdzenie, czy komponenta pulsacyjna będzie się przenosić na przestrzeń podpajęczynówkową, czyli płyn rdzeniowo- mózgowy. I okazało się, że się przenosi.

Spójność faz sygnałów, czyli podobieństwo fazy jednego sygnału do drugiego, zmienia się z wiekiem i zmienia się relatywnie wcześnie, około 30-tki. Komponenta pulsacyjna płynu rdzeniowo-mózgowego kojarzona jest z uszkodzeniem istoty białej w mózgu i stanowi potencjalne ryzyko dla zdrowia.

Może dojść do uszkodzenia mózgu?

Tak, ale trzeba pamiętać, że jeśli trochę się nam zmieniła charakterystyka pulsacji płynu rdzeniowo-mózgowego, to nie od razu nam coś się stanie.

Jakie są biologiczne oznaki starzenia się mózgu?

Gdy chodzi o nasz układ nerwowy, istnieje pojęcie tak zwanej plastyczności synaptycznej czy plastyczności strukturalnej. Określa ono, jak szybko jesteśmy w stanie przyswajać nowe informacje, odnosić się do nowych sytuacji. Wraz z wiekiem plastyczność strukturalna sieci neuronalnych maleje. Kiedyś uważano, że cały proces zaczyna się wraz z momentem zakończenia dojrzewania ośrodkowego układu nerwowego.

Obecnie wiemy, że komórki mogą się częściowo regenerować, że właściwie w każdym wieku mogą powstawać nowe połączenia neuronalne i możemy się uczyć nowych rzeczy. Jeśli uczymy się nowych rzeczy, np. robienia fotografii (znajdowania dobrego ujęcia, obsługi aparatu) to rozwijają się nam obszary odpowiedzialne właśnie za wykonywanie tych zadań.

Najważniejsze, by nieustannie, niezależnie od wieku, stymulować swój mózg?

Tak. Istnieją na ten temat dość duże badania populacyjne, które wykazują, że osoby bardziej aktywne zarówno pod względem umysłowym, jak i fizycznym, mają mniejsze szanse na zachorowanie na chorobę Alzheimera, otępienie naczyniopochodne czy innego typu schorzenia neurodegeneracyjne. Mówimy tu o badaniach populacyjnych, a zatem to nie znaczy, że indywidualnie ktoś z nas nie zachoruje pomimo aktywnego życia. Ale zmniejszamy w ten sposób ryzyko wystąpienia takiego zdarzenia.

Na ile nasza dieta może wpływać na rozwój komórek w mózgu?

W ciągu ostatnich 10 – 15 lat dużo mówi się na temat osi jelita-mózg. O co chodzi? Jeśli spożywamy jedzenie typu „fast food”, w których jest sporo różnego rodzaju toksyn, nasz mózg jest o tym informowany, i jest to dla niego rodzaj stresu. Ale problem jest szerszy. Według badań populacyjnych, mniej więcej jedna trzecia populacji cierpi z powodu otyłości. Otyłość możemy traktować jako proces zapalny o umiarkowanym nasileniu.

Kiedyś uważano, że mózg jest w zasadzie oddzielony od reszty organizmu za pomocą bariery krew-mózg. Obecnie wiemy, że odczyn zapalny spowodowany np. otyłością dociera do mózgu. Substancje chemiczne z nim związane – cytokiny – wywołują tam stres oksydacyjny i przyczyniają się do zmniejszenia elastyczności sieci neuronalnych, o których mówiliśmy wcześniej. Oznacza to, że wszystkie zalecenia dotyczące unikania zespołu metabolicznego, cukrzycy typu II odnoszą się również do ośrodkowego układu nerwowego.

Za sprawą diety jesteśmy stanie zahamować albo wręcz oddalić proces starzenia się mózgu?

Zdecydowanie tak. Zarówno zespół metaboliczny (zwiększa ryzyko cukrzycy typu II), jak i cukrzyca typu II, choroby będące wynikiem złego odżywiania, wywołują odczyn zapalny, olbrzymi stres oksydacyjny, połączone z rozszczelnieniem bariery krew – mózg. Przez to nasz mózg bierze udział w procesie zapalnym. Trzeba również pamiętać o tym, że cukrzyca to choroba drobnych naczyń, zatem oprócz komponenty zapalnej istnieje też komponenta naczyniowa. W konsekwencji mózg jest niedokrwiony i niedotleniony.

To również sprzyja rozwojowi otępienia?

Tak, przy czym istnieje otępienie naczyniopochodne oraz neurodegeneracyjne. W przypadku tej pierwszej choroby mózg jest niedotleniony lub wzrasta ciśnienie i dochodzi do mikrowylewów. Ta druga polega na bezpośrednim uszkodzeniu neuronów. Klasycznym tego przykładem jest choroba Alzheimera, powstająca na skutek odkładania się blaszek amyloidowych.

Obecnie coraz częściej podkreśla się, że te procesy wzajemnie się nasilają. To znaczy, jeśli występuje proces neurodegeneracyjny i do tego dołącza proces naczyniopochodny, jest znacznie gorzej, niż wtedy, gdy mamy do czynienia tylko z jednym.

Jak za pomocą diety spowolnić proces starzenia się mózgu? Poza niejedzeniem fast foodów, co już ustaliliśmy…

Poleca się tak zwaną dietę śródziemnomorską. Nie wymyślam tu niczego specjalnie odkrywczego. Klasyczna piramida żywieniowa, w której jest dużo warzyw i owoców, z niewielką ilością czerwonego mięsa. Jeśli chodzi o nasz klimat, podkreśla się dobre działanie czy to owoców leśnych, czy to soku z buraka, który ma właściwości antyoksydacyjne.

Mówiliśmy o tym, że uczenie się nowych rzeczy wpływa dobrze na mózg, dieta również. A ćwiczenia fizyczne?

Wysiłek działa pozytywnie w kilku aspektach. W samym mózgu zmniejsza stan zapalny, zwiększa neurogenezę, zdolność komórek do tworzenia nowych połączeń. Zmniejsza też ryzyko naczyniowe, ponieważ im bardziej jesteśmy aktywni, tym mniejsze staje się ryzyko zespołu metabolicznego, cukrzycy, w związku z tym nasze naczynia będą w lepszym stanie.

Zwiększa aktywność substancji takich jak BDNF (brain-derived neurotrophic factor – białko wydzielane przez neurony, zwiększa zdolność komórek nerwowych do tworzenia nowych połączeń nerwowych). Aktywność fizyczna jest więc relatywnie tanim, uniwersalnym sposobem na opóźnianie starzenia mózgu. Mówimy tu o umiarkowanym wysiłku fizycznym, a nie o sportach wyczynowych.

Rower trzy razy w tygodniu?

Kiedyś pracowałem w Holandii, gdzie prawie wszyscy jeżdżą do pracy na rowerze, to bardzo dobry sposób na stały wysiłek fizyczny, który działa neuroprotekcyjnie, opóźnia efekty starzenia.

Wymieniliśmy trzy aktywności, które działają ochronnie na mózg. Która z nich działa najlepiej, w kontekście państwa badań?

Stosowanie wszystkich trzech metod ma sens. „Uczenie się nowych rzeczy” brzmi strasznie, jakby trzeba było wziąć książkę i uczyć się czegoś na pamięć. A tu mamy i podróżowanie, i posiadanie hobby, poznawanie nowych ludzi, znajdowanie się w nowych sytuacjach. Wszystko jest dla naszego mózgu ćwiczeniem, czyli zwiększeniem elastyczności, tworzeniem nowych sieci neuronalnych – opóźnianiem starzenia.

Aktywność fizyczna, tak jak już mówiliśmy, zmniejsza stres oksydacyjny, stan zapalny, ryzyko naczyniowe. Zmniejsza również ryzyko nadciśnienia tętniczego i chorób krążenia, które powodują przecież zmniejszenie dopływu krwi oraz tlenu do mózgu.

Właściwa dieta z jednej strony zmniejsza stres oksydacyjny, stan zapalny z drugiej, jest również najlepszą metodą prewencji zespołu metabolicznego, rozwoju nadciśnienia tętniczego. Trzeba pamiętać, że schudnięcie samo w sobie jest prewencją nadciśnienia. Optymalne jest kompleksowe podejście do tematu i zmiana stylu życia, na bardziej prozdrowotny, który w żaden sposób nie musi być przykry.

Rozmawiała Anna Piotrowska (www.zdrowie.pap.pl)

* Naukowcy stosowali w tych badaniach metodę matematyczną nazywaną analizą falkową. Obliczenia wykonał dr n. fiz. Marcin Gruszecki, stypendysta Newton International Fellowships, we współpracy z prof. Anetą Stefanovską z Uniwersytetu w Lancaster, światowym liderem w zakresie nieliniowych metod analiz sygnałów biologicznych.

Fot. PAP

Dr hab. Paweł J. Winklewski, lekarz

jest kierownikiem Zakładu Fizjologii Człowieka Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Pracą doktorską obronił w 2008 roku. Była poświęcona ocenie wpływu insuliny na zmiany stężenia wapnia wewnątrzkomórkowego w limfocytach T i granulocytach obojętnochłonnych u osób zdrowych oraz u chorych na cukrzycę typu 1. W 2016 roku otrzymał tytuł doktora habilitowanego. Obecnie zajmuje się naukowo perfuzją mózgu, sieciami neuronalnymi, barierą krew-mózg oraz analizą sygnałów biologicznych pochodzenia mózgowego.

Related Itemsaktywność fizycznahobbykondycja mózgumózgPolecanezdrowy mózg
Zdrowie
21 stycznia 2022
Magda Dzik-Kordas

Uwielbia wszystko, co nowe, fascynują ją wyzwania, przeszkody traktuje jak cenne lekcje. Nigdy nie ustaje w swoich dążeniach do wymarzonego celu!

Related Itemsaktywność fizycznahobbykondycja mózgumózgPolecanezdrowy mózg

More in Zdrowie

Komputer? Szydełkowanie? Książki? Mózg na dopingu

Edyta Nowicka27 stycznia 2023
Read More

Jak walczyć z brakiem snu w chorobie?

Magda Nowak18 stycznia 2023
Read More

W czasie smogu nie ćwicz na zewnątrz

Dagna.Starowieyska13 stycznia 2023
Read More

A może leczenie przeszczepem mikrobioty?

Ela Prochowicz11 stycznia 2023
Read More

Co poprawia, a co utrudnia wchłanianie wapnia?

Karolina Nowakowska5 stycznia 2023
Read More

Zanieczyszczone powietrze niszczy płuca i serce

Magda Nowak3 stycznia 2023
Read More

Nowotwory jamy ustnej – samobadanie w 5 krokach

Edyta Nowicka28 grudnia 2022
Read More

Wypalenie zawodowe: dotkliwy problem lekarzy

Karol Pisarski23 grudnia 2022
Read More

Czym i dlaczego trują się nastolatki?

Sylwia Cukierska19 grudnia 2022
Read More
Scroll for more
Tap

Polecane

  • Skuteczna windykacja. Cz. I
    Jak płaciły polskie firmy w 2022 roku?
    W praktyce24 stycznia 2023
  • Backstage sesji #ToTylkoPłeć: Małgorzata Rdest
    W praktyce23 stycznia 2023
  • Backstage sesji Mentorki Moniki Chajęckiej
    W praktyce20 stycznia 2023

Facebook

Copyright © 2015 PressFactory Sp. z o.o., Stworzone przez G-marketing Regulamin

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Rozumiem Dowiedz się więcej
Prywatność i polityka ciasteczek

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT