Idziesz wcześnie spać, przesypiasz 7-8 godzin, a mimo to rano wstajesz zmęczona, niewyspana i rozdrażniona? W ciągu dnia nie masz energii, złe samopoczucie utrudnia ci normalne funkcjonowanie, a bezsilność i frustracja narastają… Znasz to? Nie ignoruj problemu – to może być zespół chronicznego zmęczenia. Co to jest i skąd się bierze – na te pytania odpowiada lek. med. Joanna Pietroń, internistka.
Jak zdiagnozować zespół przewlekłego zmęczenia?
Zespół przewlekłego zmęczenia (ZPZ) to zaburzenia charakteryzujące się uczuciem skrajnego wyczerpania, które utrzymuje się minimum 6 miesięcy i nie ustępuje po odpoczynku. Aby je rozpoznać, u pacjenta powinny występować co najmniej 4 (poza wyczerpaniem) spośród 8 wymienionych symptomów:
- ból gardła lub chrypka
- powiększone węzły chłonne szyjne lub pachowe
- niewyjaśnione bóle mięśni
- sen, który nie przynosi wypoczynku
- uczucie skrajnego wyczerpania po wysiłku fizycznym lub psychicznym, które trwa dłużej niż 24 godziny
- zaburzenia pamięci lub koncentracji
- ból przemieszczający się z jednego stawu na drugi (bez towarzyszących obrzęków)
- ból głowy inny niż zazwyczaj
Nie wiemy dlaczego objawy zespołu pojawiają się u jednych ludzi, a nie występują u innych. Być może część ludzi rodzi się z predyspozycją genetyczną, która może być wyzwalana przez wiele czynników m.in.: infekcje wirusowe, problemy immunologiczne czy zaburzenia hormonalne. Przewlekłe zmęczenie to objaw często zgłaszany przez pacjentów w gabinetach różnych specjalistów. Dlatego we wstępnej diagnozie lekarz musi wykluczyć wiele różnych chorób m.in. anemię, niedoczynność tarczycy, cukrzycę, a także choroby serca, płuc, wątroby czy nerek. Często też skrajne zmęczenie może być spowodowane występowaniem zaburzeń psychicznych (w tym depresji).
Już wiemy, że zmęczenie nie zawsze jest objawem świadczący o ZPZ. Istnieją też inne przyczyny odpowiadające za ten stan, z których często nie zdajemy sobie sprawy lub je bagatelizujemy. O czym mowa?
Winne może być chrapanie?
Czy to możliwe, że mimo kilkugodzinnego snu, rano czujemy się zmęczeni i niewyspani? Tak, jeśli nasz odpoczynek w ciągu nocy jest nieefektywny. Przyczyną takiego stanu może być dolegliwość, o istnieniu której wiele osób nie słyszało w ogóle – chodzi o bezdech senny. Są to epizody zatrzymania przepływu powietrza przez drogi oddechowe lub jego ograniczenia, którego konsekwencje mogą źle odbijać się na naszym zdrowiu, a także negatywnie wpływać na jakość życia. Następstwem tego są bezdechy, spłycenie oddychania, przebudzenia, czego konsekwencją jest sen, który nie pozwala właściwie wypocząć ani nie jest w pełni regenerujący.
Nieefektywnie przespana noc objawia się m.in. poprzez nadmierną senność w ciągu dnia, trudności z koncentracją, poranne bóle głowy, poczucie niewyspania po nocy, osłabienie libido, apatię czy rozdrażnienie. Mimo że problem wydaje się niegroźny, a jedynie uciążliwy, to nie powinniśmy go bagatelizować. Warto wiedzieć, że bezdech senny bardzo często występuje u osób chrapiących – jeśli więc w nocy zdarza nam się chrapać głośno i z przerwami, należy sprawdzić, czy nie cierpimy właśnie na tę dolegliwość, która może powodować złe samopoczucie i prowadzić do stałego zmęczenia organizmu. Nieleczony może zwiększać ryzyko wystąpienia długotrwałych powikłań, takich jak: nadciśnienie tętnicze, zawał serca, choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca, udar mózgu, a nawet zaburzenia potencji u mężczyzn. Z tego powodu bardzo ważne jest postawienie trafnej diagnozy.
A może to brak witaminy D?
Nie każdy zdaje sobie sprawę, że za zmęczenie organizmu i poczucie wyczerpania może być odpowiedzialny niedobór… witaminy D. Witamina słońca (wytwarzana jest w skórze pod wpływem promieni słonecznych) działa na nasze zdrowie i funkcjonowanie wielu narządów. Uczestniczy w regulacji ekspresji ponad 600 genów w naszym organizmie. Wciąż potrzeba wielu badań, abyśmy lepiej rozumieli jej działanie. Dotychczasowe testy pokazują, że jej małe stężenie w osoczu wiąże się ryzykiem większej zapadalności m.in. na chorobę wieńcową, choroby nowotworowe, cukrzycę czy choroby autoimmunologiczne. Żyjemy w takiej szerokości geograficznej, w której od września do marca nie jest możliwe odpowiednie wytwarzanie witaminy D, z powodu braku odpowiedniego natężenia promieni słonecznych. Ważnym czynnikiem jest również słabsza synteza tej witaminy u ludzi otyłych i seniorów. Ponadto, pomaga w utrzymaniu dobrostanu naszych kości, a je niedobór (głównie jesienią i zimą) sprawia, że czujemy się przygnębieni i zmęczeni.
Na szczęście możemy ją suplementować i z powodzeniem uzupełniać niedobór. W tym celu warto stosować preparaty, które zawierają witaminę D, ale także należy włączyć do naszej diety produkty w nią bogate w bogate, takie jak np. jajka, sery, masło czy ryby.
– Wiele osób bagatelizuje niedobory witaminy D, często nawet nie zdając sobie z nich sprawy. Jej stężenie rzadko jest oznaczane w badaniach krwi, a samo badanie jest mało powszechne. Niestety to błąd, bowiem na jej brak cierpi ponad 90% naszego społeczeństwa, a chroniczne deficyty witaminowe mogą po latach skutkować pojawieniem się poważniejszych chorób. Dlatego warto wykonać badania krwi w celu określenia poziomu witaminy D w organizmie, czyli oznaczenie w osoczu 25-hydroksywitaminy D. Przyjmowanie jej „w ciemno” i bez kontroli stężenia w osoczu, szczególnie w dużych dawkach, może być toksyczne dla naszego organizmu – komentuje lek. med. Joanna Pietroń, internistka.
Oczywiście przyczyn chronicznego zmęczenia może być wiele. Dlatego najlepiej udać się na konsultację i porozmawiać z lekarzem o problemie. Na podstawie wywiadu i objawów towarzyszących będzie mógł skierować nas na odpowiednie badania laboratoryjne – takie jak morfologia, OB, zbadanie poziomu hormonów tarczycy czy funkcjonowania nerek. Tylko właściwa diagnostyka pozwoli na wdrożenie skutecznego leczenia.
Źródło: 38 PR