Samo oddawanie krwi trwa zaledwie kilka minut. Zanim jednak do tego dojdzie, najpierw trzeba zastosować się do kilku ważnych zaleceń. Sprawdź jakich. Dowiedz się też kto nie może oddawać krwi – okresowo lub w ogóle.
Choć generalnie krwiodawcą może zostać tylko zdrowy człowiek, to jednak warto wiedzieć, że w praktyce nie wszystkie schorzenia muszą nas zdyskwalifikować.
Na przykład osoby z nadciśnieniem tętniczym mogą oddawać krew w okresie ustabilizowanego ciśnienia, ale decyzja w tej sprawie należy do lekarza. Nadciśnienie nie pozwala jednak na oddawanie krwi, jeśli wartości ciśnienia przekraczają poziom 180/100 mm Hg.
Z kolei chorzy na cukrzycę czy też osoby, które kiedykolwiek chorowały na żółtaczkę zakaźną (czyli wirusowe zapalenie wątroby dowolnego typu) nie mogą w ogóle być dawcami krwi. Jeśli stale bierzesz leki, koniecznie skonsultuj się z lekarzem lub zapytaj przed oddaniem krwi, czy konkretna substancja nie dyskwalifikuje Cię z grona dawców.
Co czasowo dyskwalifikuje z oddawania krwi
Sporo jest różnego rodzaju okoliczności, które dyskwalifikują potencjalnych dawców krwi jedynie na jakiś czas. Należą do nich m.in.:
- miesiączka (nie można oddawać krwi w jej trakcie i przez 3 dni od jej zakończenia)
- opryszczka (do oddania krwi można zgłosić się po 2 tygodniach od ustąpienia objawów)
- leczenie stomatologiczne (jeśli podczas zabiegu zakładane były szwy nie można oddawać krwi aż przez pół roku)
- ugryzienie przez kleszcza (przez 2 miesiące od ukłucia nie można oddawać krwi)
- przeziębienie lub biegunka (można oddawać krew 2 tygodnie od ustąpienia objawów)
- ryzykowny (przygodny) kontakt seksualny (należy odczekać 6 miesięcy)
- pobyt w kraju tropikalnym (trzeba odczekać od 6 do 12 miesięcy, w zależności od miejsca pobytu)
- przyjmowanie leków (duża część leków dyskwalifikuje z oddawania krwi, ale nie wszystkie – trzeba pytać lekarza).
Jak się przygotować do oddania krwi
W trosce o jak najlepszą jakość oddawanej krwi, a także zdrowie i samopoczucie krwiodawców, lekarze wymagają od nich odpowiedniego przygotowania się do zabiegu (tzw. donacji). Oto najważniejsze związane z tym zalecenia:
- w ciągu doby poprzedzającej oddanie krwi wypij około 2 l płynów (najlepsze będą woda mineralna oraz soki)
- zjedz lekki posiłek (np. pieczywo, chuda wędlina, ser biały, dżem, owoce), unikaj tłustych produktów pochodzenia zwierzęcego (np. masła, kiełbasy, pasztetu, śmietany, jajek), a także dań smażonych – nie należy przychodzić do oddania krwi na czczo!
- na dwie doby przed oddaniem krwi nie pij alkoholu
- pół godziny przed oddaniem krwi nie pal papierosów
- na zabieg przyjdź wyspany i wypoczęty.
Co warto wiedzieć o krwi
W krwioobiegu dorosłego człowieka krąży około 5-6 litrów krwi. Jest to płynna tkanka, składająca się z krwinek czerwonych, krwinek białych, płytek krwi oraz osocza. Jak wiadomo krew pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje, m.in.: transportuje tlen, wodę i substancje odżywcze do wszystkich komórek, broni nas przed infekcjami, a także odprowadza produkty przemiany materii do wątroby, nerek czy płuc.
Na krew oddawaną przez honorowych krwiodawców czekają przede wszystkim osoby chore (np. na hemofilię), pacjenci przechodzący poważne zabiegi chirurgiczne (np. przeszczepy organów), ale także poszkodowani w nieszczęśliwych wypadkach. W praktyce, potrzeba transfuzji krwi może więc pojawić się w toku życia u każdego z nas.
Jak często można oddawać krew
Częstotliwość, rodzaj i objętość donacji ustala lekarz, kierując się ogólnym stanem zdrowia dawcy. Generalnie przyjmuje się jednak, że krew może być pobierana nie częściej niż 6 razy w roku od mężczyzn i nie częściej niż 4 razy w roku od kobiet. Warto dodać, że przerwa pomiędzy pobraniami nie powinna być krótsza niż 8 tygodni.
Standardowo, za jednym razem oddaje się 450 ml krwi. Trwa to średnio 8 minut, ale łączny pobyt w miejscu pobierania krwi od zarejestrowania do zakończenia donacji trwa około 1 godziny.
Eksperci przypominają, że wszystkie składniki krwi stale się w naszym organizmie odnawiają, a samo oddawanie krwi jest całkowicie bezpieczne – oczywiście w przypadku ludzi zdrowych.
Generalnie, krew może oddać każda zdrowa osoba w wieku 18-65 lat, o wadze ciała powyżej 50 kg. Musi ona przejść potwierdzające dobry stan zdrowia badania laboratoryjne i lekarskie. W ramach kwalifikacji krew potencjalnego dawcy jest badana m.in. pod kątem tego, czy nie jest zakażony kiłą, HIV, wirusem żółtaczki zakaźnej B lub C.
Jak wrócić do formy po oddaniu krwi
Na koniec warto jeszcze wspomnieć o zaleceniach lekarskich dla krwiodawców odnośnie zasad postępowania bezpośrednio po oddaniu krwi:
- nie pal tytoniu
- pij więcej niż zazwyczaj, wody czy soków owocowych
- unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku
- osoby pracujące w zawodach: pilot, maszynista, kierowca-operator dźwigu, pracujący na wysokości mogą wrócić do pracy po 12-tu godzinach od oddania krwi.
Na koniec dodajmy, że informacje zawarte w powyższym artykule odnoszą się do oddawania tzw. krwi pełnej, ale warto wiedzieć, że można też oddawać samo osocze lub płytki krwi.
Autor: Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl