O dziwo, na listach najlepiej sprzedających się w tym roku książek nie ma zbyt wielu pozycji dotyczących zdrowia. Ale jeśli zaliczymy do tej kategorii poradniki psychologiczne, to sytuacja wygląda już zgoła inaczej.
Wiele wskazuje na to, że Polacy nasycili się już książkami o zdrowych dietach i byciu „fit”, które w ostatnich latach brylowały na listach książkowych bestsellerów. Rzecz jasna są one wciąż widoczne na półkach księgarni i kiosków, ale jak pokazują tegoroczne rankingi najlepiej sprzedających się książek, do wielkich hitów sprzedażowych już raczej nie należą.
Co zatem jest aktualnie na topie w dziedzinie szeroko pojętego zdrowia?
Z danych na temat bestsellerów, które udostępniają największe polskie księgarnie – takie jak Empik, Matras, Świat Książki i Merlin – wynika, że w tym roku najbardziej rozchwytywane przez czytelników były książki dotyczące dobrostanu psychicznego. Największym hitem okazała się książka autorstwa Christel Petitcollin zatytułowana „Jak mniej myśleć. Dla analizujących bez końca i wysoko wrażliwych”. Traktuje ona o problemach osób „nadwydajnych mentalnie” i radzi, jak można się tych problemów (z natrętną gonitwą myśli na czele) pozbyć.
„Do tej pory mózg wiódł cię po wertepach. Czas jednak, abyś przejął stery i to już od dziś. Dzięki tej książce nauczysz się wykorzystywać niezwykłe możliwości swojego umysłu, który do tej pory wydawał się nie do ogarnięcia! A do tego poczujesz ulgę i wreszcie odetchniesz pełną piersią, akceptując siebie” – czytamy w promującej tę książkę nocie wydawniczej.
Jej autorka przedstawia się jako trenerka rozwoju osobistego i specjalistka ds. komunikacji, która w pracy z ludźmi posługuje się m.in. technikami NLP (tzw. programowanie neurolingwistyczne), hipnozą, a także innymi „metodami terapeutycznymi”. Czy są to adekwatne i wystarczające kwalifikacje do pomagania ludziom w okiełznaniu swego rozszalałego umysłu?
Niekoniecznie. Już sam fakt legitymowania się przez autorkę posiadaniem „certyfikatów” z dziedziny NLP powinien wzbudzić naszą czujność. Dlaczego? Otóż, warto wiedzieć, że poważni psycholodzy, praktykujący naukę opartą na dowodach, nie uznają NLP za wiarygodną metodę terapeutyczną. Ba! Ostrzegają przed nią i nazywają wprost szalbierstwem.
Tylko co z tego, skoro ludzie i tak są książką Christel Petitcollin zachwyceni. Czytelnicy twierdzą, że książkę z charakterystycznym, uśmiechniętym leniwcem na okładce naprawdę dobrze się czyta, i że ona naprawdę „pomaga”.
Jeśli ktoś zastanawia się dlaczego w ogóle wspominamy o tej książce w kontekście zdrowia, to warto w tym miejscu przypomnieć, że według WHO (World Health Organization) zdrowie każdego człowieka składa się z trzech głównych komponentów: dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego. Zatem zdrowie to nie tylko brak choroby czy niepełnosprawności.
Książka z leniwcem to zresztą niejedyna pozycja dotyczące psyche, która uplasowała się w czołówce list bestsellerów w tym roku. Wysoko znalazły się jeszcze dwie inne lektury:
- „Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym” (książka cenionego psychologa, Daniela Kahnemana, która uczy jak bardziej świadomie dokonywać wyborów, w zależności od konkretnej sytuacji – np. kiedy podejmować decyzje na podstawie chłodnej, analitycznej kalkulacji, a kiedy decydować szybko, w oparciu o emocje i intuicję),
- „Bajkoterapia, czyli bajki-pomagajki dla małych i dużych” (opracowanie zbiorowe, które zawiera starannie dobrane krótkie opowiadania, wspierające rozwój intelektualny oraz emocjonalny dzieci, a także pomagające rodzicom w radzeniu sobie z wychowaniem dzieci).
Dopiero na dalszych miejscach tegorocznych list bestsellerów (w trzeciej dziesiątce) znalazły się książki dotyczące diet. Chodzi konkretnie o dwie pozycje. Pierwsza z nich to „Insulinooporność. Szybkie dania” (praktyczny poradnik dietetyczny z przepisami dla osób zmagających się z wymienionym w tytule, coraz bardziej powszechnym zaburzeniem metabolicznym). Druga z nich to „Dieta warzywno-owocowa dr Ewy Dąbrowskiej. Przepisy” (kolejna z serii książek promujących tzw. oczyszczanie i wzmacnianie organizmu za pomocą „leczniczego postu” oraz diety roślinnej).
Tym co wyróżnia i łączy obydwie te pozycje jest praktyczność, a więc liczne, konkretne i urozmaicone zawarte w nich przepisy kulinarne oraz jadłospisy. Problem w tym, że oficjalna medycyna do „oczyszczania organizmu” oraz głodówek ma wiele zastrzeżeń merytorycznych; innymi słowy, stosując diety „oczyszczające” można sobie zaszkodzić. Warto wiedzieć, że eksperci Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej nie rekomendują stosowania tej diety. Zamiast tego polecają trwałą zmianę nawyków żywieniowych w oparciu o Piramidę Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej IŻŻ oraz 10 związanych z nią zasad zdrowego żywienia.
Jeśli w tej analizie uwzględnimy również literaturę piękną, to trzeba jeszcze wspomnieć o innej bestsellerowej książce. Chodzi o powieść pt. „Pacjentka”, której autorem jest Alex Michaelides. Jest to trzymający w napięciu thriller psychologiczny, który opowiada o fascynującej i mrocznej zarazem pracy psychoterapeuty w zamkniętym ośrodku psychiatrycznym. O tym, że czytelnicy lubią mroczne klimaty świadczy też wysoka pozycja na listach bestsellerów innej powieści zahaczającej o tematy medyczne. Chodzi o książkę „Zapach śmierci”, autorstwa Simona Becketta, której bohaterem jest pewien czekający na rozbiórkę szpital.
Na koniec warto dodać, że wszystkie trzy wspomniane wyżej anglojęzyczne pozycje są już dostępne także w Polsce, w języku polskim (ich tytuły to: „Strach ucieleśniony. Mózg, umysł i ciało w terapii traumy”, „Mleko i miód”, „Subtelnie mówię F*ck”).
Autor: Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl
PS. Jeśli ktoś szuka opublikowanej niedawno, niebanalnej książki o zdrowiu i medycynie, a nie czytał jeszcze „Będzie bolało” Adama Kaya, to korzystając z okazji chciałbym gorąco polecić tę wydaną w 2018 r. świetnie napisaną książkę. Jej sukces na polskim rynku sprawił, że niedawno ukazała się jej kontynuacja – pt. „Świąteczny dyżur”.